pages 789, 790, 791

Pages 789, 790, 791

*******

Pevarzekvet devez a viz Du

Sant Josaphat Koncewitch

Arc'heskoh Polotsk ha Merzer (i580-1623)

---------------

Josaphat Koncewitch a oa ganet er bla 1580, en Vladimir, er Pologn, a gerent nobl ha katolik. A-vihainik, epad ma oa e vamm o tisklerian d'ezan ar Basion, e oe gouliet e galon gant eur bir a deue eus koste skeuden Hon Zalver stag ouz ar groaz. 

Entanet gant karante Doue, en em droas kement gant ar beden ha gant an oberou mat ma oa skouer holl vugale e oad.

Da ugent vla, e wiskas saë menec'h sant Bazil, ha souezus e oa gwelet pegen brao e ouie reizan e vue war genteliou Jezuz-Krist. Bale rê diarc'hen hanv-goanv; ne zebre ket a gig, ha n'eve ket a win, nemet pa veze gourc'hemennet d'ezan; betek e varo e kastizas e gorf gant eur saë reun; gant skoazel e vamm vat, ar Werc'hez Vari, e c'hallas miret gwerc'h, hed e vue, lilien e c'hlanded.

Ken bras oa ar vrud eus e ouiziegez hag eus e zantelez ma oe laket, yaouank c'hoaz, en penn manati Byten ha goude en hini Vilna; ac'hane, da eiz vla ha tregont, e oe grêt d'ezan pignal war gador arc'heskob Polotsk.

En amzer-ze, holl c'halloud an ifern a oa 'n em savet da ziframman he bugale digant Hon Mamm Zantel an Iliz.

Evel eur pastor mat, Josaphat n'en devoa preder nemet gant silvidigez an denved a oa fiziet ennan. Embann a rê n'hall bezan nemet eun Iliz, hag eo Iliz Rom, ha hi hepken, gwir Iliz Jezuz-Krist; labourât a reas eus e holl nerz da drei an heretiked hag ar chismatiked warzu Kador sant Per. Ne baouezas ket eur pennad, dre e skridou, da zispenn ar geier savet eneb d'ar pab. Ober a reas gwellan m'hallas evit lakat da 'n em glevet Iliz ar zav-heol ha hini ar c'huz-heol. Kement a gristenien reuzeudik a digasas war an hent mat, ma oe lezhanvet gant an heretiked ha gant ar schismatiked «Duchohhrat», da lavaret eo, laer an eneou. Al lezhano-ze ne rê ket kalz a boan d'ezan, ha lavaret a rê : «Ma c'hellfen laerez hoc'h eneou d'ec'h holl, evit o c'hinnig d'an Otrou Doue, neuze e vefen laouen. »

Tud fall, o welet ar gwir fe o c'honid kement hag a rê, ec'h eas droug enne eneb Josaphat. Eun de, pa oa oc'h ober tro e eskopti, e sailhjont war an ti oa diskennet ennan, en Vitepsk, hag en em lakjont da skei war gement hini a gavent. Neuze, an arc'heskob santel, ken sioul ha tra, a deuas d'o c'hât hag a lavaras : « Ma bugale, perak e skoet gant tud ma zi; ma ho peus droug ouzin, setu me aman. »

Chom a rejont sebezet ! daou aneze a youc'has 'velkent : « Dao d'an hini a zo evit ar pab ! » Unan a zarc'haoas eun tol gantan war e dâl; egile a faoutas d'ezan e benn gant eun tol bouc'hal. Ar merzer a gouezas a-hed e gorf d'an douar, beuzet en e wad : nerz awalc'h en devoe, koulskoude, d'ober sin ar groaz, hag en eur lavaret ar geriou-man : « O ma Doue ! » e tremenas.

Neuze ar vuntrerien a laeras kement tra a oa er palez, hag eur wech grêt o zro, e teujont da gaout ar c'horf; eur c'hi a vire oute da dostât outan; lazan rejont anezan, hag e wad a 'n em veskas gant hini e vestr. Stlejan rejont neuze korf an arc'heskob santel dre ar ruiou, 'n heli e zivesker, hag e stlepel a rejont en dour an Dwina.

Pevar devez goude, pesketerien katolik o devoe an eurvat da gouezan war gorf ar merzer : c'houez vat al lili hag ar roz a deue dioutan.

Pi IX, d'an 29 a vezeven 1867, a lakas hano Josaphat war roll ar zent.

------------

KENTEL

Merkou ar gwir Iliz

Jezuz-Krist en deus savet e Iliz war daouzek abostol, ha kemeret en deus unan aneze da vezan penn ar re-all; rak-se 'ta, ar brotestanted, dre n'o deus ket kelennadurez an Ebestel n'emaent ket er gwir Iliz, hag ar schismatiked, dre ne fell ket d'eze bezan gouarnet gant ar pab, n'emaent ket er gwir Iliz.

Es eo anaout gwir Iliz Jezuz-Krist diouz an ilizou fôz.

Ar gwir Iliz a zo unan; he bugale, n'eus forz en pe amzer ha n'eus forz en pe vro e vevont, a zo unanet etreze, dre ar memes fe, dre ar memes gourc'hemennou, dre ar memes sakramanchou, dindan ar memes penn : ar pab.

Ar gwir Iliz a zo santel : Jezuz-Krist, an hini en deus he savet, a zo santel; eleiz eus he bugale a zo santel; he fe, he gourc'hemennou hag he sakramanchou a zo santel, hag er-mêz anezi, n'eus ket ha n'hall ket bezan santelez gwirion ebet.

Ar gwir Iliz a zo katolik : bet eo bet a holl-viskoaz. bezan vezo da virviken, hag anaveet eo en pep lec'h.

Ar gwir Iliz a zo abostolik : diazezet eo war an Ebestel ha gouarnet eo gant ar re a zalc'h o flas.

Ar re a zo en penn an ilizou protestant ha schismatik o deus spered marteze, galloud marteze, nerz marteze, pep tra a c'hallont kaout, nemet ar gwir da gelenn ha da c'houarn an dud en hano Doue; hennez n'o deus ket.

An ilizou protestant ha schismatik, savet gant an dud, (1) a gouezo aneze o-unan en o foull; Iliz Rom, savet gant Jezuz-Krist, a chomo en he zav epad an holl amzeriou, ha bennoz ar pab a dalc'ho da vont eus an eil penn d'egile d'ar bed, keit ha mac'h ey ar bed endro.

(1) An ilizou schismatik a oa ganet en Xet kantved; an ilizou protestant er XVIet.

*******

geriadurig lexique Evit komz diouzh al levr-se / pour discuter de cet ouvrage : Academia Celtica